Op de legendarische zijderoute is KHIVA een van de grootste historische steden maar ook wel de meest toeristische stad van Oezbekistan waarvan de oude ommuurde stad bijna geheel intact is gebleven en voel je je terug geplaatst in de tijd, het uitzicht vanaf de twee beklimbare minaretten is de moeite waard. Het oude centrum van Khiva is een echt toeristenreservaat! Deze hele vakantie zijn we nauwelijks toeristen tegengekomen, maar hier worden ze met toerbussen vol aangevoerd.

We spraken in Khiva een echtpaar die, via Nukus, naar het uitgedroogde Aral meer waren gereden, zij waren erg teleurgesteld in de hele desolaatheid van de omgeving met het armoedige dorpje Moynaq.

Het Aralmeer dat zo'n vijftig jaar geleden nog zo groot was als de Benelux, is thans zelfs niet meer half zo groot. Je kunt je afvragen hoe; heeft het zo ver kunnen komen en wat zijn de gevolgen?

Stalin had besloten om in dit gebied een gigantisch grote katoenteelt op te zetten en juist het gebied rond het Aralmeer leek hiervoor buitengewoon geschikt te zijn.

Er werd een zeer uitgebreid irrigatiesysteem gebouwd om het land vruchtbaar te maken en het watervoor irrigatie zou uit twee grote rivieren moeten komen namelijk uit de SYR DARJA en de AMU DARJA.

Hun debiet (het debiet is de gemiddelde hoeveelheid water, die per tijdseenheid door een rivier wordt afgevoerd, uitgedrukt in kubieke meters per seconde) slonk enorm tegen de tijd dat ze in het ARALMEER uitmondden.

Het water in het meer verdampte snel doordat het niet meer genoeg bijgevuld werd en het gevolg is desastreus het meer droogde langzaam uit en veranderde een gedeelte in een woestijnachtig dor gebied met schepen op een droge vlakte wat eens een mooie zee was.

Vind je het gek dat je met zo'n aanblik een triest gevoel hebt en dan vergeten we ook nog dat een groot deel van de bevolking geen werk meer heeft en nu leeft in armoede.

Die Nederlanders reden daar met hun chauffeur over een stuk land dat bedekt was met een dikke laag zout en zand en de wind zorgde er voor dat al dat stof kilometers de lucht in wordt geslingerd en elders weer terecht komt.

Zij hadden van andere toeristen gehoord dat er midden in het meer, op een eiland, door de voormalige Sovjet-Unie, fabrieken staan waarvan hun producten, Antrax, ondergronds zou opgeslagen zijn. Nu het meer bijna opgedroogd is kan dit gebied voor iedereen bereikbaar worden en je moet je voorstellen wat er al niet kan gebeuren.

Wij blijven mooi hier en gaan ook niet op de uitnodiging van de gids in om mee te gaan vissen op de rivier vlakbij de grens van Turkmenistan.

Karel had last van zijn ingewanden, het is erg warm dus we doen het kalm aan en vooral geen vis avontuur bij de grens.

In de madrassa's zal geen studentencel ons nog iets nieuws vertellen, de doden van alle mausolea hebben hun verhaal gedaan en het brouwbedrijf in Oezbekistan heeft gouden zaken gedaan.

Hier in Khiva blijken ook Wolga Duitser gewoond te hebben die door Stalin naar dit gebied werden gedeporteerd,

Tsarina Catharina de Grote besloot in 1762 per decreet dat Duitse immigranten aan de Wolga een bevoorrechte status kregen. In 1918 gaf Vladimir Lenin, de oprichter van de Sovjet-staat, opdracht tot de vorming van een Regio voor Wolga-Duitsers. In 1924 ontstond daaruit een autonome republiek.

Maar nadat nazi-Duitsland in 1941 binnengevallen was in de Sovjet-Unie beval Stalin de verhuizing van de Duitsers naar afgelegen gebieden in Siberië, Oezbekistan en Kazakhstan. Velen stierven in ballingschap.

De Wolga-republiek werd opgesplitst tussen de aangrenzende districten Saratov en Volvograd. In 1974 werden de Wolga-Duitsers volledig gerehabiliteerd.

Andere etnische groepen die tijdens de oorlog in hun gebied naar Centraal Azië werden gedeporteerd zijn de Koreanen en Krim Tartaren, in Tasjkent viel het ons al op dat er daar veel Koreanen woonden, zij hebben nu ook hun eigen TV zender.

Ongeveer vierhonderd Wolga Duitsers -van oorsprong Duitse gezinnen die - op zoek naar een beter leven - naar Duitsland waren geëmigreerd na de ineenstorting van de Sovjet-Unie, zijn in 1997 naar het door crises geplaagde Rusland teruggekeerd.

Karel voelt zich alweer sterker en staat een partijtje te fotograferen met het elan van een beroeps fotograaf, ik ben benieuwd naar zijn reportages.

We moeten afscheid nemen van de Unesco binnenstad ICHAN-QALA en vertrekken naar de luchthaven van Urgench voor onze avondvlucht naar Tasjkent.

Ook afscheid nemen van onze gids, een vreemde snijboon die aardig veel wist van het land en Khiva maar ook veel vooroordelen had over Nederland en was daarbij tevens nog hypocriet, op elke hoek van de straat kon je, volgens hem, wiet kopen maar hij kon ons ook wel stuf leveren en dollars wisselen.

Weer grote controle bij de douane die je grondig visiteren en eindelijk zitten we in het vliegtuig, we zijn erg benieuwd of onze chauffeur Rustan al gearriveerd is in Tasjkent en na enig oponthoud, vier eerste klas passagiers waren te laat, gingen we de lucht in en na verloop van enige tijd stond onze makker Rustan ons op te wachten op het vliegveld.